(Uniwersytet Gdański)

Cmentarz – próba lektury

Wystąpienie w zamierzeniu ma stać się refleksją nad nekropolią jako figurą palimpsestu, a jednocześnie miejscem „mocy” w kontekście tożsamości regionalnej. Spacjalna figura, jaką jest cmentarz, to bowiem jednocześnie heterotopia w rozumieniu Foucaltowskim, unieważniająca przestrzenno-czasowe prawa panujące poza tym wyodrębnionym w przestrzeni miejscem pochówku, ale również stawiający wyzwanie interpretacji punkt spiętrzenia „tekstów” miejskich. Wychodząc od analiz antropologa śmierci, Jeana-Didiera Urbaina, wywód zmierzać będzie do analizy licznych literackich świadectwa przebywania w przestrzeni cmentarnej pod kątem zarówno sposobów deskrypcji miejsca, jak i modeli konstrukcji narracji tożsamościowych. Jeśli bowiem traktować miasto jako tekst, to wyróżnione w miejskiej przestrzeni miejsca (jak choćby ratusze, katedry czy właśnie nekropolie) stanowiłyby ośrodki jego semantycznej gęstości. Szczególnie duży potencjał w kontekście antropologii przestrzeni niosą ze sobą miejsca pochówku. Cmentarz, funkcjonując na zasadzie Foucaultowskiej heterotopii, jest jednocześnie symbolicznym kompendium miejskiej historii i miejscem wyodrębnionym, odgraniczonym od industrialnej przestrzeni przez wyłączenie z codziennych jej funkcji. Nekropolia stanowi zatem niejako alternatywną historię miasta/regionu.