(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Collegium Polonicum w Słubicach)

Autobiograficzne przyczółki Ireny Dowgielewicz

Analizie twórczości poetki i piewczyni Gorzowa – Irenie Dowgielewicz – towarzyszy dojmujący dysonans, który nakazuje traktować jej literaturę jako autonomiczną. Z jednej strony jest to pisarstwo zauważone przez recenzentów głównego nurtu, często określane jako te, które wyszło poza opłotki literatury lokalnej. Z drugiej strony jednak tematy Dowgielewiczowej są tak mocno związane z konkretnym miejscem, czasem, ludźmi, iż mimo przypisywanego uniwersalizmu, trudno nie dostrzec charakterystycznego modelunku zogniskowanego na codzienności człowieka tzw. ziem zachodnich, wpisującej się w nurt „małego realizmu”. Kanwą powieści Krajobraz z topolą uczyniła przebieg wrastania przybyłych po wojnie ludzi w krajobraz miasteczka, które dokładnie opisała (Topolnica = Witnica). Z kolei historia opowiadania Opowiedziane na skwerku prawdopodobnie rozegrała się przed domem autorki, który w końcu stał się dla niej – jak określił Janusz Koniusz – kosmosem. Zanurzenie w konkrecie przestrzeni małego miasta, spotęgowane koniecznością biograficzną, nadaje tej twórczości rys autentyczności. Witnica, Gorzów, Warta, skwer przy ulicy Dąbrowskiego – to autobiograficzne przyczółki pisarstwa Ireny Dowgielewicz.